Cười bằng lá gan

Trót mua tài khoản xem phim, nên để trốn sự dằn vặt khôn nguôi rằng mình đã lãng phí tiền, tôi xem phim Ăn, cầu nguyện và yêu. 

Phim kể về Liz đi tìm lại chính mình qua cuộc hành trình xuyên lục địa, tới Ý, Ấn Độ và Indonesia; sau nhiều năm ở Mỹ, trong những cuộc tình hay hôn nhân dài ngắn, cô luôn cảm thấy đánh mất bản thân.

Tưởng chừng như, cô đã lấy lại được cân bằng rồi, khi tâm trí cô thoải mái, gương mặt cô rạng rỡ khi gặp lại Tuti - một nhà huyền môn quê mùa người Indonesia, nhưng ông ấy nói với cô rằng:

Cười bằng khuôn mặt, cười bằng tâm trí chưa đủ, cười bằng cả gan nữa!

Lời nói của Tuti, khơi gợi vào những điều còn khúc mắc bên trong Liz, khiến cô lại tiếp tục đi tìm câu trả lời. Khi cô tưởng như vấn đề của mình đã giải quyết bằng phương pháp thiền của người Ấn Độ, cách tận hưởng cuộc sống, thưởng thức những món ăn của người Ý, trải nghiệm cuộc sống ở nơi xa và dành thật nhiều thời gian cho bản thân mình.

Và cô tiếp chiêm nghiệm sống ở Indonesia cho đến một hôm, bị đâm xe bất ngờ, khiến cô bị thương nhẹ ở chân.

Cái chân đau khiến Liz thường xuyên phải gặp Wayan - một bác sĩ địa phương để được chăm sóc. Còn Filipe - người gây tai nạn thì liên tục gặp cô để xin thứ lỗi. Tai nạn ấy vô tình khiến Liz biết đến những câu chuyện cuộc đời của Filipe và Wayan.

Wayan sống cùng con gái nhỏ đáng yêu, trong một căn nhà tạm, sau khi ly hôn vì không thể chịu đựng được sự bạo hành của người chồng.

Filipe một nhạc sĩ đa cảm, một ông bố mít ướt, đã ly hôn, từng nghiện rượu, sống trong dằn vặt khi không được chứng kiến con trai mình lớn lên.

Những câu chuyện đời của người khác, từ lúc nào, đã chạm vào Liz (chạm vào gan?), khiến cô quan tâm và muốn đồng hành cùng họ, như thể cái cách Wayan chăm sóc cho cô vậy. Cô giúp Wayan dựng một căn nhà nhỏ cho hai mẹ con. Cô đồng hành với Filipe trong việc kết nối lại với con trai của mình.

Ra đường hỏi già, về nhà hỏi trẻ

Wayna chỉ lên viết thương trên trán của mình, và nói rằng con gái cầu xin cô ấy hãy bỏ anh ta. Cô bé đính chính, đầy cương quyết:

"Con nói: Con nghĩ mẹ nên ly hôn".

Khi đó cô bé mới bốn tuổi.

Còn Filipe trong lần đi chơi cùng Liz và cậu con trai đã 18 tuổi của mình. Cậu con trai hỏi: 

- Bố đã ngủ với cô ấy chưa?

- Cái gì? Đó là đi quá giới hạn đấy - Filipe trả lời

- Bố ơi, đã mười năm rồi. Đã đến lúc rồi.

Những đứa trẻ, trong một số trường hợp thường đưa ra những câu trả lời xác tín về những gì nên và không nên, bằng cái nhìn đơn giản, trong sáng và trực tiếp.

Xây nhà vẫn dễ hơn

Nếu như việc cùng Wayan xây nhà diễn ra thật nhanh chóng và thuận lợi, thì việc xây dựng mối quan hệ với Filipe của Liz vẫn đầy trắc trở.

Hai người dính với nhau như sam, ở bên nhau đến quên cả ngồi thiền; nhưng vẫn khiến Liz không ngừng lo lắng. Khi Filipe muốn đưa Liz lên thuyền đến một nơi chỉ có hai người dành trọn vẹn cho nhau, là lúc Liz căng thẳng cực độ và quyết định chấm dứt mối quan hệ này.

Ôi Filipe ơi, nghĩ gì khi đưa con nhà người ta lên thuyền cơ chứ. Cuộc đời chưa đủ lênh đênh sao? Nhưng tôi nghĩ đó là phép ẩn dụ của đoàn làm phim. Bắt đầu một mối quan hệ thân mật, đam mê và cam kết; có khác nào bước lên một chiếc thuyền để ra khơi đâu; đã từng chông chênh say sóng, có mấy ai dám bước lênh mà không sợ hãi được chứ.

Liz quyết định về Mỹ, lại chào tạm biệt Tuti, ông hỏi:

- Cô đã cười bằng gan rồi chứ

- Yes, cô nói

- Cô yêu bạn trai mới của mình chứ?

- Kết thúc rồi 

- Tại sao vậy? Tuti lại hỏi

- Vì tôi không thể giữ được thăng bằng

Tuti nói: "Đôi khi mất thăng bằng vì tình yêu, cũng là một phần của việc sống thăng bằng"

Nước mắt Liz tuôn rơi, vậy là, không chỉ cười bằng gan, ta cũng còn cần phải khóc bằng gan nữa.

Nỗi đau là chất liệu kết nối

Nếu không có những nỗi đau âm ỷ trong lòng, có lẽ Liz sẽ không sang tận Indonesia gặp Tuti và những con người ở đây, để rồi bắt đầu cuộc hành trình chữa lành của mình.

Không chỉ là nỗi đau tinh thần, cái chân đau, cũng là chất kết dính cho Liz với Wayan và Filipe - những con người xa lạ. Để họ có cơ hội hiểu nhau sâu sắc hơn, và cùng nhau chia sẻ những đoạn hành trình của cuộc đời.

Trái ngược lại với thời gian ở New York, cô mệt mỏi và không thể kết nối được cảm xúc với những người khác, dù dưới ánh hào quang của những bằng cấp, thời trang, những cơ thể hoàn hảo, những tiện nghi, những thành công, những sân khấu.

Bản thân những thứ đó không phải là vấn đề, mà từ bao giờ nó trở thành là lớp vỏ bọc hoàn hảo và đầy lấp lánh, cho điều được giấu đi, những nỗi đau, về sự đứt gãy, về những sự thật, về những thứ thuộc về con người mình. Khiến ta bị ngăn trở, bị mất kết nối với bản thân mình và với người khác.

Hành trình tìm chính mình và chấp nhận sự tổn thương

Hành trình ăn, cầu nguyện và yêu của Liz cũng là hành trình chấp nhận tính dễ tổn thương của mình, ở đó ăn là cô chấp nhận từ bỏ vóc dáng lý tưởng đầy thu hút đến mức ám ảnh của mình, để theo đuổi điều khiến cô vui thích. 

Cầu nguyện và thiền là cô cho lý trí của mình đầu hàng trước sự không thể kiểm soát của cuộc sống, của quá khứ, của những gì mình cố nắm giữ mà không thể nắm giữ. Và yêu là chấp nhận sự yếu đuối, sự bất toàn của bản thân, sự biến mất của cái tôi để đồng hành với cái yếu đuối, bất toàn của người mình yêu thương.

Cuối cùng Liz đưa ra một thứ gọi là "Vật lí học của sự tìm kiếm", cô kết luận:

"Nếu bạn đủ can đảm bỏ lại mọi thứ quen thuộc và dễ chịu, bất cứ thứ gì từ nhà cửa đến những oán giận cay đắng lâu ngày và bước vào hành trình đi tìm sự thật, dù là bên ngoài hoặc bên trong, và nếu bạn thật sự sẵn sàng xem mọi thứ xảy đến với bạn trên hành trình ấy là một gợi ý và chấp nhận mỗi người bạn gặp trên đường đều là một người thầy,

Và trên hết, nếu bạn sẵn sàng đối mặt và tha thứ cho những sự thật rất khó chấp nhận về bản thân,

Sự thật sẽ không giấu khỏi bạn"